Hoàng Bá: khí vị: vị đắng tính hàn, không độc là thuốc của kinh Túc thiếu âm. Lại nói: là thuốc của bản kinh Thủ Quyết âm, thuốc dẫn kinh của Túc Thái âm, tính trầm mà giáng xuống, là âm dược. Ghét Can tất.
Tác dụng của vị thuốc Hoàng Bá
Chủ dụng: làm cho thấp nhiệt ở hạ tiêu tan đi, tả long hỏa nấp trong phần âm, trừ phiền nhiệt, nóng trong xương, bổ thận mạnh âm, tẩy Can sáng mắt, chứng hoàng đản nhiệt kết trong dạ dày, ruột và ngũ tạng, chữa kiết lỵ, trĩ nội, tả tướng hỏa có thừa, cứu thận thủy không đủ, lở miệng, ghẻ lở có trùng bôi được, có công chữa chứng trường phong hạ huyết liên tục, nhiệt lỵ đi ra huyết rất thần hiệu, bàng quang kết nhiệt, phụ nữ đới, lậu, âm khí lở loét, đỏ mũi tê cổ họng, ung thư phát bối, sưng vù lở rốn cũng dùng được. Đông Viên nói: tả long hỏa nấp ở hạ tiêu, yên giun đũa gây nôn khan ở thượng tiêu.
Hợp dụng: được Tri mẫu thì tư âm giáng hỏa, dùng để trị lao, được Thương truật thì trừ thấp thanh nhiệt, chủ yếu để trị tê liệt.
Cách chế: cho vào thuốc tễ nên tẩm mật nướng vàng, cho vào thuốc chữa thận nên tẩm muối và rượu sao tới mầu nâu sẫm, cho vào thuốc bôi cam miệng thì phơi khô, không cho gần lửa. Lại cách khác: dùng dao đồng gọt bỏ vỏ ngoài, tẩm mật sống và nước nửa ngày, lấy ra nướng khô, lại bôi mật nướng lửa nhỏ, mỗi lạng dùng hết 6 đồng cân mật sống. Nếu chứng hỏa thịnh thì tẩm đồng tiện chưng lên dùng.
Nhận xét: Hoàng Bá tính hàn thực hiện thời lệnh khắc nghiệt của mùa Đông cho nên vào riêng kinh Thiếu âm, tả tướng hỏa có thừa, nhưng phải là mạch bộ Xích “Hồng, Đại” ấn vào thấy có lực, thì sao đen tạm dùng được. Người xưa cho rằng Hoàng Bá bổ âm là không đúng với khả năng của nó bởi vì nhiệt hết thì âm khỏi bị thương mà âm lớn mạnh, thực ra không có gì là bổ chỉ lợi cho chứng thực nhiệt mà không lợi cho chứng hư nhiệt. Tại sao các thầy thuốc đời này không kể hư hay thực, lại cho nó là thuốc chủ yếu để trừ nhiệt trị lao, không biết tính nó đã âm hàn có thể làm tổn hại khí của người ta, sinh ra ăn uống kém sút. Hoả chân nguyên ở Mệnh môn gặp Hoàng Bá thì tiêu mất, chức năng vận hành của tỳ vị gặp Hoàng bá thì bị trở ngại. Nguyên khí đã hư lại dùng thuốc đắng lạnh, ngăn tuyệt sinh cơ, không có gì hại bằng nó.
Trích “Hải thượng y tông tâm lĩnh”
Sưu tầm Dược phẩm PQA
Bài viết liên quan:
Bình luận
YÊU CẦU CHUYÊN GIA GỌI ĐIỆN TƯ VẤN