Tìm hiểu về bệnh sỏi đường tiết niệu (sỏi thận)
Sỏi tiết niệu do nhiều nguyên nhân và yếu tố phức tạp gây nên và liên quan đến các muối khoáng hòa tan trong nước tiểu. Khi gặp điều kiện thuận lợi như rối loạn sinh lý bệnh học, giảm lưu lượng nước tiểu, viêm nhiễm đường tiết niệu, dị dạng đường tiết niệu, yếu tố di truyền…thì các muối hòa tan sẽ kết tinh tạo thành sỏi.
Đa số sỏi tiết niệu là sỏi có calci (chiếm 90%), nguyên nhân chính là do nước tiểu bão hòa muối calci do tăng hấp thu calci trong thức ăn hoặc tăng tái hấp thu calci ở ống thận. Xét nghiệm nước tiểu thấy nồng độ calci tăng cao (bình thường thận đào thải 300mg/24 giờ)
Nguyên nhân tiếp theo là nước tiểu bão hòa oxalat do ăn thức ăn, uống thuốc có đại hoàng, ngộ độc vitamin C, người bị viêm ruột non hoặc cắt đoạn ruột non; rối loạn men chuyển hóa ở gan gây tăng bài xuất acid oxalat
Nước tiểu bão hòa acid uric tạo điều kiện gây sỏi urat, sỏi oxalat
Giảm citrat niệu làm nước tiểu bão hòa muối calci gây sỏi
Sỏi không có calci: sỏi cystin, sỏi caid uric, sỏi stuvit. Các loại sỏi này không cản quang
Y học cổ truyền nói về bệnh sỏi đường tiết niệu
Theo YHCT các triệu chứng mô tả trong bệnh sỏi đường tiết niệu thuộc chứng thạch lâm, sa lâm
Nguyên nhân
– Do thấp nhiệt uẩn kết ở hạ tiêu, hun đốt tạp chất trong nước tiểu dần dần tạo thành sỏi, sỏi nhỏ gọi là sa lâm, sỏi to gọi là thạch lâm
– Ăn uống quá nhiều đồ béo ngọt hoặc ăn uống không điều độ, dễ làm tổn thương tỳ vị, thấp nhiệt nội sinh, uẩn kết ở hạ tiêu, nước tiểu bị hun đốt lâu ngày làm cho các tạp chất trong nước tiểu tụ lại thành sỏi
– Do tình chí nội thương, can khí uất kết lâu ngày hóa nhiệt, di nhiệt xuống thận và bàng quang, hun đốt nước tiểu lâu ngày tạo nên sỏi
– Hoặc do thận hư, rối loạn khí hóa bàng quang làm cho nước tiểu không được lưu thông thuận lợi, lâu ngày làm tạp chất tụ lại thành sỏi
Triệu chứng nhận biết bệnh sỏi đường tiết niệu
– Triệu chứng chủ yếu của bệnh sỏi tiết niệu là đau âm ỉ hoặc đau từng cơn dữ dội vùng thắt lưng; kèm theo đái khó, đái rắt đái buốt, đái ra sạn sỏi, đái ra máu…
– Giai đoạn đầu của bệnh thường là do thấp nhiệt, khí trệ huyết ứ, giai đoạn sau của bệnh thường do tổn thương âm huyết chính khí, thận âm và thận dương đều hư gây trứng hư trung diệp thực
– Sốt tùy theo mức độ, kèm theo rét run
– Đái máu vi thể hoặc đại thể; có thể đái buốt, đái rắt, đái đục…
Nguyên tắc điều trị bệnh sỏi đường tiết niệu
Nguyên tắc chủ đạo là bài thạch thông lâm. Nếu kèm theo chứng thấp nhiệt hạ tiêu thì dùng pháp thanh nhiệt hóa thấp, nếu kèm theo chứng khí trệ huyết ứ thì dùng pháp hành khí phá ứ; nếu kèm theo thận hư thì dùng pháp bổ thận tinh, tư dưỡng thận âm hoặc ôn bổ thận dương; nếu kèm theo chứng tỳ hư thì dùng pháp kiện tỳ ích khí.
Phân thể điều trị bệnh theo đông y
Thể thấp nhiệt uẩn kết
Lâm sàng: đau lưng, tiểu tiện buốt đau, tiểu tiện ra máu hoặc đi tiểu ngắt quãng, tiểu nhiều lần, nước tiểu màu vàng hoặc đỏ thẫm, đại tiện táo bón, chất lưỡi hồng, rêu lưỡi vàng nhớp, mạch huyền sác.
Bài thuốc Thạch vĩ tán gia vị: Thạch vĩ 15g, mộc thông 15g, xa tiền tử 20g, cù mạch 12g, hoạt thạch 12g, đông quỳ từ 12g, cam thảo 08g, phục linh 12g, du bạch bì 08g
Ngày sắc uống 01 thang
Thể khứ huyết ứ trệ
Lâm sàng: đau quặn lưng và bụng, đau lan xuống bộ phận sinh dục ngoài, nước tiểu lẫn máu cục hoặc màu sẫm, tiểu xót, tiểu rắt, chất lưỡi ám hồng hoặc có điểm ứ huyết, mạch vi sáp
Bài thuốc Tứ vật đào hồng gia vị: thục địa 12g, bạch thược 15g, xuyên khung 12g, đương quy 12g, đào nhân 08g, hồng hoa 10g, chỉ thực 10g, đại phúc bì 12g, uất kim 12g, kê nội kim 12g, liên kiều 12g
Bài thuốc trên sắc uống ngày 01 thang
Thể thận khí hao hư
Lâm sàng: đau bụng và lưng âm ỉ, đi tiểu thì tia nước tiểu yếu, bụng dưới tức đau, mệt mỏi; nếu nặng thì sợ lạnh, chân và tay lạnh, chất lưỡi nhợt bệu, mạch nhược.
Bài thuốc Tế sinh thận khí hoàn gia vị: thục địa 12g, hoài sơn 12g, sơn thù 10g, đan bì 12g, bạch linh 10g, trạch tả 15g, phụ tử 06g, quế chi 06g, xa tiền tử 20g, ngưu tất 12g
Bài thuốc trên sắc uống ngày 01 thang
Trích “Bệnh học y học cổ truyền” – Sưu tầm Dược phẩm PQA
Bình luận
YÊU CẦU CHUYÊN GIA GỌI ĐIỆN TƯ VẤN