Sinh lý, bệnh lý học về mệnh môn (mệnh môn hỏa, mệnh môn thủy)
Như đã nói, Mệnh môn gồm có ba phần:
– Mệnh môn ở chính giữa, chủ trị Nam tính, Nữ huyết, tức là có ảnh hưởng nhiều đến cơ quan sinh dục
– Chân hỏa hay Tướng hỏa, thuộc Dương, chủ trì về sinh dục của con người.
– Chân thủy, thuộc Âm, điều khiển sự chuyển hóa về huyết dịch trong người.
Chân thủy, Chân hỏa trong con người cần phải hòa hợp, cộng tác với nhau thì cơ thể mới được khoẻ mạnh, nếu như một bên mà thiên thắng, thì cơ thể sẽ mất thế quân bình và sẽ sinh bệnh tật. Một thầy thuốc giỏi chính là người biết điều hòa Âm Dương để gây lại được thế quân bình đã mất.
Vì Chân hỏa, Chân thủy quan hệ bậc nhất như vậy, nên chúng ta sẽ khảo sát chúng một cách tường tận hơn.
1. Chân hỏa (Tướng hỏa, Long hỏa)
Chân hỏa góp phần rất lớn vào công cuộc biến dưỡng nơi con người
– Nó chủ trì mọi sinh hóa.
– Nó giúp cho tì vị hoạt động hẳn hoi, giúp cho sự tiêu hóa được dễ dàng.
– Nó giúp cho phổi được hoạt động hữu hiệu.
– Giúp khí huyết vận chuyển điều hòa.
– Nó giúp cho da thịt được săn khít.
– Nó giúp cho thần trí được minh mẫn.
a. Hỏa thịnh
Nếu hỏa thịnh (Dương thịnh), con người sẽ khoẻ mạnh, thịt xương rắn chắc.
b. Hỏa kháng (hỏa thái quá)
Nếu hỏa thái quá (kháng Dương), sự sinh hóa sẽ bị kích thích quá mức, và con người sẽ táo khát, cơ thể sẽ mất nước. Đó là trường hợp «thượng nhiệt, hạ táo» mà Lãn Ông đề cập đến trong Châu Ngọc Cách Ngôn (q.thượng, tr.3a).
c. Hỏa hư
Nếu hỏa hư, các hiện tượng sinh hóa sẽ bị đình trệ , con người sẽ trở nên yếu đuối, xanh xao, lông tóc sẽ dễ rụng, tì vị sẽ làm việc kém đi, sự tiêu hóa sẽ trở nên chậm chạp và con người sẽ bị sình hơi, trướng bụng, ăn uống khó tiêu, hay bị ẩu tả. Mặt khác, da cũng không được săn khít, khiến các khổng (sphincters) không được bền chặt, cho nên hay bị nôn mửa, đi xông, di tinh, ra mồ hôi trộm, v.v.
Hỏa hư cũng có thể làm cho con người trở nên bì quyện, hôn trầm.
Hỏa hư, Dương hư còn gây ra chứng phù hỏa. Phù hỏa là hỏa bốc lên đầu, tan ra bì phu, trong khi đó thì chân tay lạnh, tạng phủ lạnh. Lãn Ông gọi thế là triệu chứng thượng nhiệt, hạ hàn
2. Chân thủy
Chân thủy chủ trì các sự vận chuyển tân dịch, huyết dịch trong người, làm cho cơ thể trở nên nhuần đượm, triển dương, lông tóc óng ả mầu mỡ.
a. Thủy quá thịnh
Thủy quá thịnh sẽ làm cho huyết dịch trong người trở nên úng trệ
b. Thủy hư
Nếu thủy hư, âm hư, huyết dịch trong người sẽ bị giảm thiểu, chẳng những thế, các tân dịch trong người cũng giảm đi.
Hải Thượng Lãn Ông nói về thủy – hỏa (mệnh môn thủy – mệnh môn hỏa)
Trời đất hoá dục muôn vật đều phải do sự xâm nhập của khí âm dương trong bốn mùa, rồi mới có thể phát triển được công năng: sinh trưởng, thu, tàng; để làm chung thuỷ cho muôn vật. Vì vậy trời đất lấy 2 khí âm dương mà hoá sinh muôn vật. Thuỷ hoả là chỗ bình hiện rõ ra của âm dương, mà âm dương là tính hình của thuỷ hoả. Như vậy thông qua thuỷ hoả mới hiểu được âm dương và cũng thông qua âm dương mới hiểu được sự tương quan và tác động lẫn nhau giữa thuỷ và hoả.
hình ảnh đèn kéo quân mô tả mệnh môn hỏa như ngọn lửa, mệnh môn thủy như dầu tiếp lửa
Thuỷ là nước, chỗ nhiều nước nhất là biển; gốc của nước là mặn. Nước còn có nhiều dạng khác nhau, ở nhiều chỗ khác nhau: nước thể lỏng, hơi, mây, mù, sương, mưa, tuyết, nước trong đất, nước ở trong động vật và thực vật. Nước ở trong không gian: sông, ngòi, suối…
Hoả là lửa, chỗ có nhiều lửa nhất là mặt trời. Lửa có nhiều dạng khác nhau, ở nhiều chỗ khác nhau: lửa mặt trời, lửa trong lò, trong lòng đất, trong sấm, chớp…
Thuỷ hoả luôn có hai mặt đối lập nhau về thể, tính, năng, dụng.
Mọi sự sống trên trái đất đều do sự giao nhau của thuỷ và hoả. Mặt trời chiếu xuống, hơi nước bốc lên, thì mới có mây mưa- mới có mọi sinh vật trên trái đất.
Ta thấy mọi sự sống đều phải nhờ có mặt trời, có nước. Nếu chỉ có mặt trời mà không có nước thì tất cả sẽ bị đốt khô hoặc nếu chỉ có nước mà không có mặt trời thì tất cả tối tăm lạnh lẽo thì làm gì có sự sống được. Cho nên mọi sự sống xuất hiện đều do ở sự giao tiếp lẫn nhau giữa thuỷ và hoả. Thuỷ hoả giao nhau gọi là thuỷ hoả ký tế, ký tế thì sinh ra vật. Ngược lại thuỷ hoả không giao tiếp với nhau gọi là thuỷ hoả vị tế.
Thuỷ hoả tiên thiên là nguồn gốc sinh ra con người. Từ nam giới (dương) và nữ giới (âm), có giao hợp thì mới sinh được con cái. Âm dương có giao nhau thì thuỷ hoả mới tụ lại, bốn thứ ấy hợp lại là một thì gọi là giao khí, giao khí; là thứ khí có từ ban đầu gọi là nguyên khí, cũng gọi là bẩm khí tiên thiên… Từ khí có bẩm khí tiên thiên mới phát triển thành hình thể và thần khí của con người. Hình thể là âm từ thuỷ mà hoá thành, thần khí là dương mà sinh ra. Chính vì có âm dương; thuỷ hoả giao hoà lẫn nhau mà thể ôn của người ta là 370C. Mỗi khi âm, dương; thuỷ, hoả mất cân bằng thì thể ôn của người sẽ thay đổi và khi không còn thể ôn nữa là chết.
Nguy cơ khi mệnh môn hỏa, mệnh môn thủy suy yếu
Mệnh môn hỏa suy: Cũng là thận dương suy, thường có các triệu chứng như: người lạnh, sợ lạnh, đau eo lưng, hoạt tinh, liệt dương, đi tiểu luôn, nặng hơn thì tinh thần tiều tuỵ, ỉa lỏng vào lúc mờ sáng, phù thũng, mạch trầm trì vi nhược.
Mệnh môn thủy suy: không giữ được hoả- hoả bốc lên: có biểu hiện: có bốc nóng, nhức đầu, hoa mắt, đỏ mặt, nóng ngực, khó thở, tim đập nhanh…
Để hiểu rõ hơn trước hết nói về chức năng của tạng Thận: Trong Đông y , Thận có chức năng chứa tinh là một chất dịch của phủ tạng khác biến hóa từ thức ăn đồ uống mà thành, để biến hóa ra một số chất khác nuôi dưỡng cơ thể. Hai là tinh của bộ phận sinh dục khi trưởng thành, đến tuổi phát dục sinh ra ở cả Nam và Nữ để phát triển nòi giống. Tinh này do tinh khí của bố mẹ phối hợp lại gọi là tinh khí của tiên thiên , cùng với một phần tinh chất của đồ ăn thức uống được gọi là tinh khí hậu thiên. Vai trò của Thận là chủ về sinh tinh, tàng tinh, tiết tinh. Cho nên trên lâm sàng mới sinh ra một số chứng bệnh như: Di tinh, hoạt tinh, tinh hàn, chất lượng của tinh kém không đủ sinh ra tinh trùng để thụ thai. Đối với phụ nữ thì mắc chứng khí hư, bào cung hàn, bào cung nhiệt nên không thụ thai, hoặc có thụ thai nhưng không nuôi dưỡng được thai nhi nên sẩy thai. Thận vốn là tạng âm chủ về thủy, nhưng trong Thận lại có “Mệnh môn hỏa” là cái cửa hỏa của bản mệnh con người, nó được gọi là tướng hỏa. Nói tướng hỏa là để so sánh với quân hỏa. Trong Đông y Tâm tàng thần chủ về huyết dịch thuộc quân hỏa. Thận chủ về thủy dịch, chứa tinh lại chủ về hỏa của mệnh môn. Là chủ của khí nguyên âm và nguyên dương của con người , nên mới gọi chân âm, chân dương. Sự sinh trưởng phát dục của con người, sự ham muốn về tình dục đều dựa vào sự phát triển và giúp đỡ lẫn nhau của Thận thủy và mệnh môn hỏa. Ông Trương Cảnh Nhạc nhà Y học phương Đông lỗi lạc ngày xưa đã nói: “Mệnh môn hỏa là cái bể của tinh huyết, tỳ vị là cái bể của thức ăn đồ uống, đều là cái gốc của ngũ tạng lục phủ, nhưng mệnh môn hỏa là cái gốc của nguyên khí, là chỗ ở của thủy hỏa. Âm khí của ngũ tạng không có nó thì không thể nuôi dưỡng được khí, không có nó thì không thể phát sinh , phát dục được. Tỳ vị là nguồn tươi nhuận, bẩm thụ khí của hậu thiên, mệnh môn hỏa là nguồn gốc hóa sinh bẩm thụ khí tiên thiên, hỏa của mệnh môn là khí nguyên dương. Nếu hỏa của mệnh môn không đủ thì mắc chứng tình dục kém hoặc liệt dương, xuất tinh sớm, ngược lại khi mệnh môn tướng hỏa vong động thì dẫn đến hiện tượng ham muốn tình dục quá độ, kể cả nam và nữ”. .Khi bệnh nhân đến khám bệnh mà nói rằng: “khi nhập phòng mà dương vật dễ cương cứng” đó là do âm hư hỏa vượng, nhưng cũng có người dương vật sớm bị mềm , đó là mệnh môn hỏa suy.
Khi chân thủy kiệt thì mùa lạnh mà không thấy rét, đêm nằm ngủ phải bỏ chân ra ngoài chăn . Chân hỏa tắt thì mùa hạ không thấy nóng.
Tất cả bệnh tật của con người, chưa có bệnh nào là không có âm dương mất cân bằng; thuỷ hoả thiên lệch. Cho nên việc điều trị phải đạt được điều hoà âm dương thuỷ hoả đến mức thăng bằng mới thôi.
Hải Thượng Lãn Ông là người đã hoàn thiện học thuyết thuỷ hoả và ông đã sử dụng 2 bài thuốc “lục vị” và “bát vị” và biến phương của nó một cách tinh thông để điều chỉnh lại sự mất thăng bằng âm dương thuỷ hoả, nguyên nhân của các chứng bệnh.
Theo Hải Thượng Lãn Ông: ” Chữa bệnh nặng không biết đến thuỷ hoả chữa bệnh nhẹ mà không biết đến khí huyết thì cũng như trèo cây tìm cá”.
Như vậy có thể hiểu cân bằng thủy hỏa thì bệnh gì cũng có thể khỏi được.
Sản phẩm PQA bồi bổ mệnh môn thủy dùng để bổ âm (thủy)
Sản phẩm PQA bồi bổ mệnh môn hỏa dùng bổ dương (hỏa)
Sản phẩm PQA Bát Tiên Trường Thọ dùng cho người hư cả thủy, hỏa
Liên hệ dược sĩ chuyên gia trong hội đồng tư vấn: Dược sĩ Đại học Nguyễn Thị Thơm: 0904.032.499 – 0964.247.599 để nhận lời khuyên điều trị trị bệnh và mua hàng
Sưu tầm PQA
Bình luận
YÊU CẦU CHUYÊN GIA GỌI ĐIỆN TƯ VẤN